Kosovalı siyasilere yönelik suçlamalar bölgedeki dengeleri nasıl değiştirecek?

GÜNDEM (AA) - Anadolu Ajansı | 07.11.2020 - 14:29, Güncelleme: 27.10.2022 - 05:59
 

Kosovalı siyasilere yönelik suçlamalar bölgedeki dengeleri nasıl değiştirecek?

Kosova Cumhurbaşkanı Haşim Thaçi hakkında savaş suçları işlediği iddiasıyla yargı süreci başlatılması ve Thaçi'nin Lahey'de gözaltına alınması, Balkanlar'da yeni bir döneme girildiğinin işareti olarak değerlendiriliyor.
<p>Kosova Cumhurbaşkanı Haşim Tha&ccedil;i&nbsp;hakkında&nbsp;<em>savaş su&ccedil;ları</em>&nbsp;işlediği iddiasıyla yargı s&uuml;reci başlatılması ve Tha&ccedil;i&#39;nin istifa ederek hakim karşısına &ccedil;ıkmak &uuml;zere gittiği&nbsp;Lahey&#39;de g&ouml;zaltına alınması, Balkanlar&#39;da yeni bir d&ouml;neme girildiğinin işareti olarak değerlendiriliyor.</p> <p>Sadece Tha&ccedil;i&#39;nin değil, Kosova&#39;daki savaşta (1998-1999) Kosova Kurtuluş Ordusu&#39;nun (U&Ccedil;K) &ouml;nemli isimleri arasında yer alan Kadri Veseli ve Yakup Krasniqi gibi g&uuml;n&uuml;m&uuml;z siyasilerinin de benzer su&ccedil;lamalarla g&ouml;zaltına alınmaları, bir&ccedil;ok insanda &quot;Sırbistan ile ilişkilerde Kosova tarafı zayıflatılmak mı isteniyor? ya da &quot;U&Ccedil;K tarihin tozlu raflarına mı kaldırılıyor?&quot; sorularını akla getirdi.</p> <p>ABD Başkanı Donald Trump&#39;ın, kendisinin Nobel Barış &Ouml;d&uuml;l&uuml;&#39;ne aday g&ouml;sterilmesine neden olacak kadar &ouml;nemli ara buluculuğunda, Kosova Başbakanı Avdullah Hoti ile Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic bu yaz Beyaz Saray&#39;da bir araya gelmişti. Aslında Kosova&#39;yı o d&ouml;nem halen cumhurbaşkanı olan Tha&ccedil;i&#39;nin temsil etmesi planlanırken, Lahey&#39;deki &ouml;zel mahkeme b&uuml;nyesindeki savcılık birden bire Tha&ccedil;i ve diğer U&Ccedil;K komutanları hakkında &quot;insanlık su&ccedil;u&quot; ve &quot;savaş su&ccedil;u&quot; işledikleri gerek&ccedil;esiyle iddianame hazırlandığını d&uuml;nya kamuoyuyla paylaştı.</p> <p>Uzmanlar, mahkemenin bu hamlesini, Avrupa Birliği&#39;nin (AB) 2011&#39;den beri s&uuml;rd&uuml;rd&uuml;ğ&uuml; Kosova-Sırbistan diyaloğundaki ara buluculuk rol&uuml;n&uuml; elinden almaya &ccedil;alışan ABD&#39;nin barışı tesis etme girişimlerine g&ouml;lge d&uuml;ş&uuml;rmek olarak yorumladı.</p> <p>O d&ouml;nem kararından d&ouml;nmeyen Trump, Tha&ccedil;i yerine Hoti&#39;nin katılımıyla tarafları bir araya getirdi.</p> <p>Beyaz Saray&#39;daki g&ouml;r&uuml;şmelerin ardından d&uuml;nyaya duyurulan &quot;ekonomik normalleşme&quot; anlaşması, aslında iki &uuml;lkenin &ccedil;ıkarından &ccedil;ok ABD&#39;nin yeni d&uuml;nya d&uuml;zeni kurma &ccedil;abaları kapsamındaki tezlerini duyurmasından &ouml;teye ge&ccedil;en bir şey değildi. &Ouml;yle ki iki &uuml;lke arasındaki ekonomik ilişkilerin normalleştirilmesini &ouml;ng&ouml;rmesi gereken anlaşma, d&uuml;nyada ABD ve sadece birka&ccedil; &uuml;lkenin Kud&uuml;s&#39;&uuml; İsrail&#39;in başkenti olarak tanıması gibi maddelere yer veriyordu.</p> <h3>Kosova&#39;nın mecburi İsrail hamlesi</h3> <p>Bir &uuml;lkenin Birleşmiş Milletler (BM) tarafından tanınması i&ccedil;in &uuml;ye &uuml;lkelerin &uuml;&ccedil;te ikisinin onayını almış olması, yani bağımsızlığının tanınması gerekiyor. Kosova, Sırbistan&#39;ın yıllardır y&uuml;r&uuml;tt&uuml;ğ&uuml; karşıt propaganda nedeniyle uzun zamandır yerinde sayıyor.</p> <p>Aslında İsrail ile Kosova arasında diplomatik ilişkiler kurulması ve Kosova&#39;nın Kud&uuml;s&#39;&uuml; başkent olarak tanıması karşılığında, s&ouml;z&uuml;m ona Kosova&#39;nın uluslararası &ccedil;apta tanınırlık kazanmasının yolu a&ccedil;ılacaktı. Ancak Kosova&#39;yı bekleyen bir başka tehlike, başta Arap &uuml;lkeleri olmak &uuml;zere İslam &uuml;lkelerinin tepkisini almaktı. Bu noktada, Kosova&#39;nın Trump ve İsrailli yetkililer tarafından &quot;M&uuml;sl&uuml;man bir &uuml;lke&quot; olarak nitelendirilmesi de dikkat &ccedil;ekiciydi.</p> <p><img class="alintiIcon" src="https://cdnassets.aa.com.tr/assets/newVersion/images/analiz.png" style="border-style:none; box-sizing:border-box; color:rgb(33, 37, 41); font-family:-apple-system,blinkmacsystemfont,segoe ui,roboto,helvetica neue,arial,sans-serif,apple color emoji,segoe ui emoji,segoe ui symbol,noto color emoji; font-size:16px; height:30px; padding-left:60px; vertical-align:middle" /></p> <blockquote>Aslında yalnızca Kosovalıların değil, Kuzey Makedonya&#39;daki en b&uuml;y&uuml;k Arnavut siyasi partisi Demokratik B&uuml;t&uuml;nleşme Birliği (BDİ) Genel Başkanı ve eski Ulusal Kurtuluş Ordusu (U&Ccedil;K - Kosova&#39;daki U&Ccedil;K&rsquo;den bağımsız, ancak iş birliği olan) mensubu Ali Ahmeti&#39;nin de &ouml;zel savcılık tarafından tanık olarak ifadeye &ccedil;ağrılması, kısmen de olsa akıllardaki o soruya cevap verir nitelikteydi: &quot;Acaba U&Ccedil;K, b&ouml;lgedeki siyaset sahnesinden tasfiye mi ediliyordu?&quot;</blockquote> <h3>Lahey&#39;deki &ouml;zel savcılığın su&ccedil;lamaları</h3> <p>Tha&ccedil;i&#39;nin, &uuml;lkesinin ABD ve AB arabuluculuklarında devam eden iki ayrı diyalog s&uuml;recine rağmen istifa etmesi, dikkatleri Kosova adalet sisteminin bir par&ccedil;ası olan, ancak adeta &quot;paralel bir yargı&quot; gibi işleyen Kosova &Ouml;zel Odaları ya da bilinen diğer adıyla Kosova &Ouml;zel Mahkemesine d&ouml;nd&uuml;rd&uuml;.</p> <p>Mahkeme b&uuml;nyesindeki &ouml;zel savcılığın iddianamesine g&ouml;re, Tha&ccedil;i ile U&Ccedil;K&#39;dan eski silah arkadaşları Mart 1998-Eyl&uuml;l 1999&#39;daki Kosova Savaşı&#39;nda yaklaşık 100 kişinin &ouml;l&uuml;m&uuml;, ayrıca s&uuml;rg&uuml;n ve işkence gibi savaş su&ccedil;ları ile su&ccedil;lanıyordu.</p> <p>Su&ccedil;ların, U&Ccedil;K mensupları tarafından y&uuml;zlerce &quot;aktif olarak savaşa katılmayan kişiler&quot; ve sivillere karşı Kosova&#39;nın bazı b&ouml;lgeleri başta olmak &uuml;zere Arnavutluk&#39;un kuzeyindeki Kukes ve Cahan illerinde de ger&ccedil;ekleştiğini &ouml;ne s&uuml;ren savcılık, kurbanlar arasında U&Ccedil;K ve daha sonra ge&ccedil;ici Kosova h&uuml;k&uuml;meti karşıtlarının, yani Sırp, Roman, Aşkali ve Katolikler, Sırplarla iş birliği yapanlar, Kosova Demokratik Birliği &uuml;ye veya destek&ccedil;ileri ile U&Ccedil;K&#39;ya katılmayan Arnavutların da yer aldığı belirtildi.</p> <h3>&Ouml;zel mahkeme nasıl kuruldu?</h3> <p>Avrupa Konseyinin 2011 yılına ait İsvi&ccedil;reli senat&ouml;r Dick Marty imzalı raporunda, Kosova Savaşı ve sonrasında U&Ccedil;K mensupları tarafından ciddi su&ccedil;lar işlendiği iddia edilmişti.</p> <p>Uzun tartışmalar ardından, 2015 yılında Kosova Meclisi &uuml;&ccedil;te ikilik &ccedil;oğunlukla Lahey&#39;deki &ouml;zel mahkemenin kurulmasını sağlayan anayasal değişiklikleri onayladı.</p> <p>Uluslararası hakim ve savcılardan oluşan mahkemenin g&ouml;revi, 1998-2000 yıllarında b&ouml;lgede işlendiği &ouml;ne s&uuml;r&uuml;len savaş su&ccedil;larını araştırmak ve yargılamaktı.</p> <p>Marty imzalı raporda ayrıca, U&Ccedil;K &uuml;yelerinin oluşturduğu g&ouml;zaltı ağlarında bazı esirlerin organlarının alındığı ve Arnavutluk dışına &ccedil;ıkarılarak uluslararası organ ticareti karaborsasının bir par&ccedil;ası olarak deniz aşırı &ouml;zel kliniklere nakledildiği de &ouml;ne s&uuml;r&uuml;ld&uuml;.</p> <p><img class="alintiIcon" src="https://cdnassets.aa.com.tr/assets/newVersion/images/analiz.png" style="border-style:none; box-sizing:border-box; color:rgb(33, 37, 41); font-family:-apple-system,blinkmacsystemfont,segoe ui,roboto,helvetica neue,arial,sans-serif,apple color emoji,segoe ui emoji,segoe ui symbol,noto color emoji; font-size:16px; height:30px; padding-left:60px; vertical-align:middle" /></p> <blockquote>Beyaz Saray&#39;daki g&ouml;r&uuml;şmelerin ardından d&uuml;nyaya duyurulan &quot;ekonomik normalleşme&quot; anlaşması, aslında iki &uuml;lkenin &ccedil;ıkarından &ccedil;ok ABD&#39;nin yeni d&uuml;nya d&uuml;zeni kurma &ccedil;abaları kapsamındaki tezlerini duyurmasından &ouml;teye ge&ccedil;en bir şey değildi. &Ouml;yle ki iki &uuml;lke arasındaki ekonomik ilişkilerin normalleştirilmesini &ouml;ng&ouml;rmesi gereken anlaşma, d&uuml;nyada ABD ve sadece birka&ccedil; &uuml;lkenin Kud&uuml;s&#39;&uuml; İsrail&#39;in başkenti olarak tanıması gibi maddelere yer veriyordu.</blockquote> <h3>ABD&#39;nin Balkan politikası değişti mi?</h3> <p>Yakın ge&ccedil;mişteki gelişmeler dikkate alındığında, bazı uzmanlar ABD&#39;nin Balkan politikasında değişikliğe gittiği değerlendirmesinde bulunuyor. Nitekim, iddianamenin aslında 26 Ekim&#39;de kabul edildiği g&ouml;z &ouml;n&uuml;nde bulundurulduğunda, Tha&ccedil;i&#39;nin neden ABD&#39;deki başkanlık se&ccedil;imi sonrası istifa ettiği dikkati &ccedil;ekiyor.</p> <p>&Uuml;st d&uuml;zey siyasilerce a&ccedil;ık&ccedil;a dillendirilmese de başta Kosova olmak &uuml;zere Arnavut d&uuml;nyası Demokratların adayı Joe Biden&#39;ın kazanmasını istiyordu, zira onlara g&ouml;re Biden&#39;ın kazanması Kosova&#39;nın ve Arnavutların kazanmasıydı.</p> <p>Kosova&#39;nın eski başbakanlarından olan Kendin Karar Al Hareketi Genel Başkanı Albin Kurti, paylaştığı bir video mesajda, ABD&#39;deki Arnavutlara seslenerek Biden&#39;ı desteklemelerini istedi.</p> <p>Biden&#39;ın Slobodan Milosevic d&ouml;nemindeki Sırp faşizmini kınadığını ve Bosna Hersek ile Kosova&#39;ya ABD m&uuml;dahalesi i&ccedil;in &ccedil;ağrıda bulunduğunu s&ouml;yleyen Kurti, Biden&#39;ın Kosova&#39;nın bağımsızlığını destekleyen ilk kişiler arasında olduğunu anımsattı.</p> <p>B&ouml;lgedeki Arnavutlar tarafından sevilen ABD&#39;li kongre &uuml;yesi Eliot Engel de &ouml;zel mahkeme konusunda sessiz kalmadı. Engel, Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi Başkanı sıfatıyla paylaştığı a&ccedil;ıklamada, Tha&ccedil;i&#39;nin istifa ederek hukukun &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;ne olan saygısını g&ouml;sterdiğini vurguladı.</p> <p>Kongrenin, bu ve diğer davalarda hukukun &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;n&uuml; ve sanığın haklarını korumak i&ccedil;in mahkemenin &ccedil;alışmalarını yakından izleyeceğini kaydeden Engel, mahkemenin tercihini sadece Arnavutlardan yana kullanmasını da eleştirdi.</p> <p>Savaş su&ccedil;u işleyen herkesin yargılanması gerektiğini kaydeden Engel, Kosova&#39;da işlenen su&ccedil;ların b&uuml;y&uuml;k &ccedil;oğunluğunun eski Sırp lider Milosevi&ccedil;&#39;in ordusu tarafından etnik temizlik kampanyası sırasında ger&ccedil;ekleştirildiğini ifade etti.</p> <p>Lahey&#39;deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesinin (ICTY) faaliyetlerini fiilen sonlandırmasına da dikkati &ccedil;eken Engel, bu mahkemenin kapatılması ile Sırp faillerin artık uluslararası bir adalet mekanizmasıyla karşı karşıya olmadığının altını &ccedil;izdi.</p> <p><img class="alintiIcon" src="https://cdnassets.aa.com.tr/assets/newVersion/images/analiz.png" style="border-style:none; box-sizing:border-box; color:rgb(33, 37, 41); font-family:-apple-system,blinkmacsystemfont,segoe ui,roboto,helvetica neue,arial,sans-serif,apple color emoji,segoe ui emoji,segoe ui symbol,noto color emoji; font-size:16px; height:30px; padding-left:60px; vertical-align:middle" /></p> <blockquote>Yakın ge&ccedil;mişteki gelişmeler dikkate alındığında, bazı uzmanlar ABD&#39;nin Balkan politikasında değişikliğe gittiği değerlendirmesinde bulunuyor. Nitekim, iddianamenin aslında 26 Ekim&#39;de kabul edildiği g&ouml;z &ouml;n&uuml;nde bulundurulduğunda, Tha&ccedil;i&#39;nin neden ABD&#39;deki başkanlık se&ccedil;imi sonrası istifa ettiği dikkati &ccedil;ekiyor.</blockquote> <h3>Tha&ccedil;i&#39;ye Arnavut d&uuml;nyasından destek mesajları</h3> <p>Tha&ccedil;i ve arkadaşlarına Arnavut d&uuml;nyasından &ccedil;ok sayıda destek mesajları gelirken, Arnavutluk temsilcileri ile Kuzey Makedonya&#39;daki Arnavut siyasiler, U&Ccedil;K&#39;nın &quot;haklı m&uuml;cadelesine&quot; &ouml;vg&uuml;lerde bulundu.</p> <p>Aslında yalnızca Kosovalıların değil, Kuzey Makedonya&#39;daki en b&uuml;y&uuml;k Arnavut siyasi partisi Demokratik B&uuml;t&uuml;nleşme Birliği (BDİ) Genel Başkanı ve eski Ulusal Kurtuluş Ordusu (U&Ccedil;K - Kosova&#39;daki U&Ccedil;K&rsquo;den bağımsız, ancak iş birliği olan) mensubu Ali Ahmeti&#39;nin de &ouml;zel savcılık tarafından tanık olarak ifadeye &ccedil;ağrılması, kısmen de olsa akıllardaki o soruya cevap verir nitelikteydi: &quot;Acaba U&Ccedil;K, b&ouml;lgedeki siyaset sahnesinden tasfiye mi ediliyordu?&quot;</p> <p>T&uuml;m bu gelişmeler ışığında, Balkanlar&#39;ın AB ile ABD arasındaki &quot;soğuk savaşın&quot; er meydanına d&ouml;n&uuml;şt&uuml;ğ&uuml; s&ouml;ylenebilir.</p> <p>Ancak mevcut şartlara bakıldığında, ABD&#39;deki son gelişmelerin de bu &uuml;lkenin Kosova ve Balkan politikasını iki farklı kutba ayırdığı g&ouml;r&uuml;l&uuml;yor.</p> <p>Se&ccedil;imleri Sırbistan yanlısı Trump&#39;ın mı, Kosova yanlısı Biden&#39;ın mı kazanacağı, yoksa ne kadar &quot;tarafsızlık&quot; ilkesi ile ara buluculuk iddiasında bulunsa da Sırp savaş su&ccedil;lularına &quot;dokunmayan&quot; AB&#39;nin mi b&ouml;lgede etkin olacağı merak konusu.</p> <p>Ayrıca, başta Sırbistan olmak &uuml;zere zaman zaman Karadağ ve Bulgaristan aracılığıyla b&ouml;lgede politikasını empoze etmeye &ccedil;alışan Rusya, b&ouml;lge &uuml;lkeleriyle tarihi ve k&uuml;lt&uuml;rel ilişkileri olan T&uuml;rkiye, sivil toplum kuruluşlarıyla faaliyetler y&uuml;r&uuml;ten Almanya ve Fransa, dini yatırımları ile başta Suudi Arabistan olmak &uuml;zere bazı Arap &uuml;lkelerini de Balkanlar&#39;daki satran&ccedil; masasının &ouml;nemli par&ccedil;aları olarak g&ouml;r&uuml;l&uuml;yor.</p> <p>&Ouml;zel Mahkeme&#39;de Tha&ccedil;i ve arkadaşlarının aklanması ile Kosova&#39;nın haklı m&uuml;cadelesi de aklanacak, ancak eski U&Ccedil;K komutanlarının savaş su&ccedil;ları işlediği kararına varılırsa hala uluslararası arenada tam olarak kabul g&ouml;rmeyen Kosova&#39;nın devlet oluşumu sekteye uğrayacak ve dolayısıyla Sırbistan-Rusya ikilisi galip gelecek.</p>
Kosova Cumhurbaşkanı Haşim Thaçi hakkında savaş suçları işlediği iddiasıyla yargı süreci başlatılması ve Thaçi'nin Lahey'de gözaltına alınması, Balkanlar'da yeni bir döneme girildiğinin işareti olarak değerlendiriliyor.
<p>Kosova Cumhurbaşkanı Haşim Tha&ccedil;i&nbsp;hakkında&nbsp;<em>savaş su&ccedil;ları</em>&nbsp;işlediği iddiasıyla yargı s&uuml;reci başlatılması ve Tha&ccedil;i&#39;nin istifa ederek hakim karşısına &ccedil;ıkmak &uuml;zere gittiği&nbsp;Lahey&#39;de g&ouml;zaltına alınması, Balkanlar&#39;da yeni bir d&ouml;neme girildiğinin işareti olarak değerlendiriliyor.</p> <p>Sadece Tha&ccedil;i&#39;nin değil, Kosova&#39;daki savaşta (1998-1999) Kosova Kurtuluş Ordusu&#39;nun (U&Ccedil;K) &ouml;nemli isimleri arasında yer alan Kadri Veseli ve Yakup Krasniqi gibi g&uuml;n&uuml;m&uuml;z siyasilerinin de benzer su&ccedil;lamalarla g&ouml;zaltına alınmaları, bir&ccedil;ok insanda &quot;Sırbistan ile ilişkilerde Kosova tarafı zayıflatılmak mı isteniyor? ya da &quot;U&Ccedil;K tarihin tozlu raflarına mı kaldırılıyor?&quot; sorularını akla getirdi.</p> <p>ABD Başkanı Donald Trump&#39;ın, kendisinin Nobel Barış &Ouml;d&uuml;l&uuml;&#39;ne aday g&ouml;sterilmesine neden olacak kadar &ouml;nemli ara buluculuğunda, Kosova Başbakanı Avdullah Hoti ile Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic bu yaz Beyaz Saray&#39;da bir araya gelmişti. Aslında Kosova&#39;yı o d&ouml;nem halen cumhurbaşkanı olan Tha&ccedil;i&#39;nin temsil etmesi planlanırken, Lahey&#39;deki &ouml;zel mahkeme b&uuml;nyesindeki savcılık birden bire Tha&ccedil;i ve diğer U&Ccedil;K komutanları hakkında &quot;insanlık su&ccedil;u&quot; ve &quot;savaş su&ccedil;u&quot; işledikleri gerek&ccedil;esiyle iddianame hazırlandığını d&uuml;nya kamuoyuyla paylaştı.</p> <p>Uzmanlar, mahkemenin bu hamlesini, Avrupa Birliği&#39;nin (AB) 2011&#39;den beri s&uuml;rd&uuml;rd&uuml;ğ&uuml; Kosova-Sırbistan diyaloğundaki ara buluculuk rol&uuml;n&uuml; elinden almaya &ccedil;alışan ABD&#39;nin barışı tesis etme girişimlerine g&ouml;lge d&uuml;ş&uuml;rmek olarak yorumladı.</p> <p>O d&ouml;nem kararından d&ouml;nmeyen Trump, Tha&ccedil;i yerine Hoti&#39;nin katılımıyla tarafları bir araya getirdi.</p> <p>Beyaz Saray&#39;daki g&ouml;r&uuml;şmelerin ardından d&uuml;nyaya duyurulan &quot;ekonomik normalleşme&quot; anlaşması, aslında iki &uuml;lkenin &ccedil;ıkarından &ccedil;ok ABD&#39;nin yeni d&uuml;nya d&uuml;zeni kurma &ccedil;abaları kapsamındaki tezlerini duyurmasından &ouml;teye ge&ccedil;en bir şey değildi. &Ouml;yle ki iki &uuml;lke arasındaki ekonomik ilişkilerin normalleştirilmesini &ouml;ng&ouml;rmesi gereken anlaşma, d&uuml;nyada ABD ve sadece birka&ccedil; &uuml;lkenin Kud&uuml;s&#39;&uuml; İsrail&#39;in başkenti olarak tanıması gibi maddelere yer veriyordu.</p> <h3>Kosova&#39;nın mecburi İsrail hamlesi</h3> <p>Bir &uuml;lkenin Birleşmiş Milletler (BM) tarafından tanınması i&ccedil;in &uuml;ye &uuml;lkelerin &uuml;&ccedil;te ikisinin onayını almış olması, yani bağımsızlığının tanınması gerekiyor. Kosova, Sırbistan&#39;ın yıllardır y&uuml;r&uuml;tt&uuml;ğ&uuml; karşıt propaganda nedeniyle uzun zamandır yerinde sayıyor.</p> <p>Aslında İsrail ile Kosova arasında diplomatik ilişkiler kurulması ve Kosova&#39;nın Kud&uuml;s&#39;&uuml; başkent olarak tanıması karşılığında, s&ouml;z&uuml;m ona Kosova&#39;nın uluslararası &ccedil;apta tanınırlık kazanmasının yolu a&ccedil;ılacaktı. Ancak Kosova&#39;yı bekleyen bir başka tehlike, başta Arap &uuml;lkeleri olmak &uuml;zere İslam &uuml;lkelerinin tepkisini almaktı. Bu noktada, Kosova&#39;nın Trump ve İsrailli yetkililer tarafından &quot;M&uuml;sl&uuml;man bir &uuml;lke&quot; olarak nitelendirilmesi de dikkat &ccedil;ekiciydi.</p> <p><img class="alintiIcon" src="https://cdnassets.aa.com.tr/assets/newVersion/images/analiz.png" style="border-style:none; box-sizing:border-box; color:rgb(33, 37, 41); font-family:-apple-system,blinkmacsystemfont,segoe ui,roboto,helvetica neue,arial,sans-serif,apple color emoji,segoe ui emoji,segoe ui symbol,noto color emoji; font-size:16px; height:30px; padding-left:60px; vertical-align:middle" /></p> <blockquote>Aslında yalnızca Kosovalıların değil, Kuzey Makedonya&#39;daki en b&uuml;y&uuml;k Arnavut siyasi partisi Demokratik B&uuml;t&uuml;nleşme Birliği (BDİ) Genel Başkanı ve eski Ulusal Kurtuluş Ordusu (U&Ccedil;K - Kosova&#39;daki U&Ccedil;K&rsquo;den bağımsız, ancak iş birliği olan) mensubu Ali Ahmeti&#39;nin de &ouml;zel savcılık tarafından tanık olarak ifadeye &ccedil;ağrılması, kısmen de olsa akıllardaki o soruya cevap verir nitelikteydi: &quot;Acaba U&Ccedil;K, b&ouml;lgedeki siyaset sahnesinden tasfiye mi ediliyordu?&quot;</blockquote> <h3>Lahey&#39;deki &ouml;zel savcılığın su&ccedil;lamaları</h3> <p>Tha&ccedil;i&#39;nin, &uuml;lkesinin ABD ve AB arabuluculuklarında devam eden iki ayrı diyalog s&uuml;recine rağmen istifa etmesi, dikkatleri Kosova adalet sisteminin bir par&ccedil;ası olan, ancak adeta &quot;paralel bir yargı&quot; gibi işleyen Kosova &Ouml;zel Odaları ya da bilinen diğer adıyla Kosova &Ouml;zel Mahkemesine d&ouml;nd&uuml;rd&uuml;.</p> <p>Mahkeme b&uuml;nyesindeki &ouml;zel savcılığın iddianamesine g&ouml;re, Tha&ccedil;i ile U&Ccedil;K&#39;dan eski silah arkadaşları Mart 1998-Eyl&uuml;l 1999&#39;daki Kosova Savaşı&#39;nda yaklaşık 100 kişinin &ouml;l&uuml;m&uuml;, ayrıca s&uuml;rg&uuml;n ve işkence gibi savaş su&ccedil;ları ile su&ccedil;lanıyordu.</p> <p>Su&ccedil;ların, U&Ccedil;K mensupları tarafından y&uuml;zlerce &quot;aktif olarak savaşa katılmayan kişiler&quot; ve sivillere karşı Kosova&#39;nın bazı b&ouml;lgeleri başta olmak &uuml;zere Arnavutluk&#39;un kuzeyindeki Kukes ve Cahan illerinde de ger&ccedil;ekleştiğini &ouml;ne s&uuml;ren savcılık, kurbanlar arasında U&Ccedil;K ve daha sonra ge&ccedil;ici Kosova h&uuml;k&uuml;meti karşıtlarının, yani Sırp, Roman, Aşkali ve Katolikler, Sırplarla iş birliği yapanlar, Kosova Demokratik Birliği &uuml;ye veya destek&ccedil;ileri ile U&Ccedil;K&#39;ya katılmayan Arnavutların da yer aldığı belirtildi.</p> <h3>&Ouml;zel mahkeme nasıl kuruldu?</h3> <p>Avrupa Konseyinin 2011 yılına ait İsvi&ccedil;reli senat&ouml;r Dick Marty imzalı raporunda, Kosova Savaşı ve sonrasında U&Ccedil;K mensupları tarafından ciddi su&ccedil;lar işlendiği iddia edilmişti.</p> <p>Uzun tartışmalar ardından, 2015 yılında Kosova Meclisi &uuml;&ccedil;te ikilik &ccedil;oğunlukla Lahey&#39;deki &ouml;zel mahkemenin kurulmasını sağlayan anayasal değişiklikleri onayladı.</p> <p>Uluslararası hakim ve savcılardan oluşan mahkemenin g&ouml;revi, 1998-2000 yıllarında b&ouml;lgede işlendiği &ouml;ne s&uuml;r&uuml;len savaş su&ccedil;larını araştırmak ve yargılamaktı.</p> <p>Marty imzalı raporda ayrıca, U&Ccedil;K &uuml;yelerinin oluşturduğu g&ouml;zaltı ağlarında bazı esirlerin organlarının alındığı ve Arnavutluk dışına &ccedil;ıkarılarak uluslararası organ ticareti karaborsasının bir par&ccedil;ası olarak deniz aşırı &ouml;zel kliniklere nakledildiği de &ouml;ne s&uuml;r&uuml;ld&uuml;.</p> <p><img class="alintiIcon" src="https://cdnassets.aa.com.tr/assets/newVersion/images/analiz.png" style="border-style:none; box-sizing:border-box; color:rgb(33, 37, 41); font-family:-apple-system,blinkmacsystemfont,segoe ui,roboto,helvetica neue,arial,sans-serif,apple color emoji,segoe ui emoji,segoe ui symbol,noto color emoji; font-size:16px; height:30px; padding-left:60px; vertical-align:middle" /></p> <blockquote>Beyaz Saray&#39;daki g&ouml;r&uuml;şmelerin ardından d&uuml;nyaya duyurulan &quot;ekonomik normalleşme&quot; anlaşması, aslında iki &uuml;lkenin &ccedil;ıkarından &ccedil;ok ABD&#39;nin yeni d&uuml;nya d&uuml;zeni kurma &ccedil;abaları kapsamındaki tezlerini duyurmasından &ouml;teye ge&ccedil;en bir şey değildi. &Ouml;yle ki iki &uuml;lke arasındaki ekonomik ilişkilerin normalleştirilmesini &ouml;ng&ouml;rmesi gereken anlaşma, d&uuml;nyada ABD ve sadece birka&ccedil; &uuml;lkenin Kud&uuml;s&#39;&uuml; İsrail&#39;in başkenti olarak tanıması gibi maddelere yer veriyordu.</blockquote> <h3>ABD&#39;nin Balkan politikası değişti mi?</h3> <p>Yakın ge&ccedil;mişteki gelişmeler dikkate alındığında, bazı uzmanlar ABD&#39;nin Balkan politikasında değişikliğe gittiği değerlendirmesinde bulunuyor. Nitekim, iddianamenin aslında 26 Ekim&#39;de kabul edildiği g&ouml;z &ouml;n&uuml;nde bulundurulduğunda, Tha&ccedil;i&#39;nin neden ABD&#39;deki başkanlık se&ccedil;imi sonrası istifa ettiği dikkati &ccedil;ekiyor.</p> <p>&Uuml;st d&uuml;zey siyasilerce a&ccedil;ık&ccedil;a dillendirilmese de başta Kosova olmak &uuml;zere Arnavut d&uuml;nyası Demokratların adayı Joe Biden&#39;ın kazanmasını istiyordu, zira onlara g&ouml;re Biden&#39;ın kazanması Kosova&#39;nın ve Arnavutların kazanmasıydı.</p> <p>Kosova&#39;nın eski başbakanlarından olan Kendin Karar Al Hareketi Genel Başkanı Albin Kurti, paylaştığı bir video mesajda, ABD&#39;deki Arnavutlara seslenerek Biden&#39;ı desteklemelerini istedi.</p> <p>Biden&#39;ın Slobodan Milosevic d&ouml;nemindeki Sırp faşizmini kınadığını ve Bosna Hersek ile Kosova&#39;ya ABD m&uuml;dahalesi i&ccedil;in &ccedil;ağrıda bulunduğunu s&ouml;yleyen Kurti, Biden&#39;ın Kosova&#39;nın bağımsızlığını destekleyen ilk kişiler arasında olduğunu anımsattı.</p> <p>B&ouml;lgedeki Arnavutlar tarafından sevilen ABD&#39;li kongre &uuml;yesi Eliot Engel de &ouml;zel mahkeme konusunda sessiz kalmadı. Engel, Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi Başkanı sıfatıyla paylaştığı a&ccedil;ıklamada, Tha&ccedil;i&#39;nin istifa ederek hukukun &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;ne olan saygısını g&ouml;sterdiğini vurguladı.</p> <p>Kongrenin, bu ve diğer davalarda hukukun &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;n&uuml; ve sanığın haklarını korumak i&ccedil;in mahkemenin &ccedil;alışmalarını yakından izleyeceğini kaydeden Engel, mahkemenin tercihini sadece Arnavutlardan yana kullanmasını da eleştirdi.</p> <p>Savaş su&ccedil;u işleyen herkesin yargılanması gerektiğini kaydeden Engel, Kosova&#39;da işlenen su&ccedil;ların b&uuml;y&uuml;k &ccedil;oğunluğunun eski Sırp lider Milosevi&ccedil;&#39;in ordusu tarafından etnik temizlik kampanyası sırasında ger&ccedil;ekleştirildiğini ifade etti.</p> <p>Lahey&#39;deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesinin (ICTY) faaliyetlerini fiilen sonlandırmasına da dikkati &ccedil;eken Engel, bu mahkemenin kapatılması ile Sırp faillerin artık uluslararası bir adalet mekanizmasıyla karşı karşıya olmadığının altını &ccedil;izdi.</p> <p><img class="alintiIcon" src="https://cdnassets.aa.com.tr/assets/newVersion/images/analiz.png" style="border-style:none; box-sizing:border-box; color:rgb(33, 37, 41); font-family:-apple-system,blinkmacsystemfont,segoe ui,roboto,helvetica neue,arial,sans-serif,apple color emoji,segoe ui emoji,segoe ui symbol,noto color emoji; font-size:16px; height:30px; padding-left:60px; vertical-align:middle" /></p> <blockquote>Yakın ge&ccedil;mişteki gelişmeler dikkate alındığında, bazı uzmanlar ABD&#39;nin Balkan politikasında değişikliğe gittiği değerlendirmesinde bulunuyor. Nitekim, iddianamenin aslında 26 Ekim&#39;de kabul edildiği g&ouml;z &ouml;n&uuml;nde bulundurulduğunda, Tha&ccedil;i&#39;nin neden ABD&#39;deki başkanlık se&ccedil;imi sonrası istifa ettiği dikkati &ccedil;ekiyor.</blockquote> <h3>Tha&ccedil;i&#39;ye Arnavut d&uuml;nyasından destek mesajları</h3> <p>Tha&ccedil;i ve arkadaşlarına Arnavut d&uuml;nyasından &ccedil;ok sayıda destek mesajları gelirken, Arnavutluk temsilcileri ile Kuzey Makedonya&#39;daki Arnavut siyasiler, U&Ccedil;K&#39;nın &quot;haklı m&uuml;cadelesine&quot; &ouml;vg&uuml;lerde bulundu.</p> <p>Aslında yalnızca Kosovalıların değil, Kuzey Makedonya&#39;daki en b&uuml;y&uuml;k Arnavut siyasi partisi Demokratik B&uuml;t&uuml;nleşme Birliği (BDİ) Genel Başkanı ve eski Ulusal Kurtuluş Ordusu (U&Ccedil;K - Kosova&#39;daki U&Ccedil;K&rsquo;den bağımsız, ancak iş birliği olan) mensubu Ali Ahmeti&#39;nin de &ouml;zel savcılık tarafından tanık olarak ifadeye &ccedil;ağrılması, kısmen de olsa akıllardaki o soruya cevap verir nitelikteydi: &quot;Acaba U&Ccedil;K, b&ouml;lgedeki siyaset sahnesinden tasfiye mi ediliyordu?&quot;</p> <p>T&uuml;m bu gelişmeler ışığında, Balkanlar&#39;ın AB ile ABD arasındaki &quot;soğuk savaşın&quot; er meydanına d&ouml;n&uuml;şt&uuml;ğ&uuml; s&ouml;ylenebilir.</p> <p>Ancak mevcut şartlara bakıldığında, ABD&#39;deki son gelişmelerin de bu &uuml;lkenin Kosova ve Balkan politikasını iki farklı kutba ayırdığı g&ouml;r&uuml;l&uuml;yor.</p> <p>Se&ccedil;imleri Sırbistan yanlısı Trump&#39;ın mı, Kosova yanlısı Biden&#39;ın mı kazanacağı, yoksa ne kadar &quot;tarafsızlık&quot; ilkesi ile ara buluculuk iddiasında bulunsa da Sırp savaş su&ccedil;lularına &quot;dokunmayan&quot; AB&#39;nin mi b&ouml;lgede etkin olacağı merak konusu.</p> <p>Ayrıca, başta Sırbistan olmak &uuml;zere zaman zaman Karadağ ve Bulgaristan aracılığıyla b&ouml;lgede politikasını empoze etmeye &ccedil;alışan Rusya, b&ouml;lge &uuml;lkeleriyle tarihi ve k&uuml;lt&uuml;rel ilişkileri olan T&uuml;rkiye, sivil toplum kuruluşlarıyla faaliyetler y&uuml;r&uuml;ten Almanya ve Fransa, dini yatırımları ile başta Suudi Arabistan olmak &uuml;zere bazı Arap &uuml;lkelerini de Balkanlar&#39;daki satran&ccedil; masasının &ouml;nemli par&ccedil;aları olarak g&ouml;r&uuml;l&uuml;yor.</p> <p>&Ouml;zel Mahkeme&#39;de Tha&ccedil;i ve arkadaşlarının aklanması ile Kosova&#39;nın haklı m&uuml;cadelesi de aklanacak, ancak eski U&Ccedil;K komutanlarının savaş su&ccedil;ları işlediği kararına varılırsa hala uluslararası arenada tam olarak kabul g&ouml;rmeyen Kosova&#39;nın devlet oluşumu sekteye uğrayacak ve dolayısıyla Sırbistan-Rusya ikilisi galip gelecek.</p>
Habere ifade bırak !
Habere ait etiket tanımlanmamış.
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve haber111.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.