19 Mayıs 1919ʹdan TBMMʹnin açılışına

<p>D&uuml;şman işgali altındaki Anadolu ve Rumeli topraklarında, Mustafa Kemal Paşaʹnın &ouml;nderliğinde Kurtuluş Savaşıʹnı başlatacak ve Cumhuriyete giden yolda adımlar atılmasını sağlayacak T&uuml;rkiye B&uuml;y&uuml;k Millet Meclisi (TBMM) 99 yıl &ouml;nce 23 Nisanʹda a&ccedil;ıldı. TBMM&rsquo;nin a&ccedil;ılışı, kurtuluş m&uuml;cadelesinin en &ouml;nemli safhalarından birisi oldu.</p><p>Osmanlı İmparatorluğuʹnun 1. D&uuml;nya Savaşıʹndan yenik &ccedil;ıkmasının ardından, Mondros M&uuml;tarekesiʹne rağmen &uuml;lkenin işgal edilmeye başlanması &uuml;zerine Mustafa Kemal Paşa, 19 Mayıs 1919ʹda Samsunʹa &ccedil;ıktı.</p><p>Amasya Tamimi ile Erzurum ve Sivas kongrelerinde alınan kararlar, ʹʹulusun egemenliğini yine ulusun sağlayacağıʹʹnı ortaya koydu.</p><p>1919 sonbaharında yapılan se&ccedil;imlerden sonra Osmanlı Mebusan Meclisi 12 Ocak 1920ʹde, 168 &uuml;yesinden 162ʹsinin katılımıyla toplandı. </p><p>Mustafa Kemal, Erzurum mebusu se&ccedil;ilmişti ancak o Ankaraʹda kaldı. Anadolu ve Rumeli M&uuml;dafaa-i Hukuk Cemiyeti yanlısı milletvekillerinin &ccedil;oğunlukta olduğu bu Meclis, 28 Ocak 1920ʹde yaptığı gizli oturumda Misakımilliʹyi kabul etti. İstanbulʹun 16 Martʹta işgali ve Milli M&uuml;cadele yanlılarının tutuklanmaya başlamaları &uuml;zerine, milletvekilleri ve aydınlar, Ankaraʹya ka&ccedil;maya başladı. </p><p>Mebusan Meclisi de 18 Martʹta son kez toplanarak, Meclisin s&uuml;resiz olarak tatil edilmesini kararlaştırdı. </p><p>Mustafa Kemal, 19 Mart 1920ʹde yayımladığı genelgeyle ʹʹAnkaraʹda olağan&uuml;st&uuml; yetkili bir Meclisʹʹin toplanacağını duyurdu. </p><p>Genelgede, ʹʹUlusun bağımsızlığını ve devletin kurtarılmasını sağlayacak &ouml;nlemleri d&uuml;ş&uuml;n&uuml;p uygulamak &uuml;zere ulus&ccedil;a olağan&uuml;st&uuml; yetki verilecek bir Meclisin Ankaraʹda toplantıya &ccedil;ağrılması ve dağıtılmış olan mebuslardan Ankaraʹya gelebileceklerin de bu Meclise katılmalarıʹʹ istendi. </p><p>Bu ama&ccedil;la yapılacak se&ccedil;imle belirlenen milletvekilleri ile dağıtılan Osmanlı Mebusan Meclisinden ka&ccedil;arak Ankaraʹya gelebilenlerden 84ʹ&uuml;, ilk Mecliste yer aldı. Mustafa Kemal, 22 Nisan 1920ʹde B&uuml;y&uuml;k Millet Meclisiʹnin a&ccedil;ılışını duyurduğu genelgesinde ise bundan b&ouml;yle ʹʹb&uuml;t&uuml;n sivil ve askeri makamların ve b&uuml;t&uuml;n ulusun emir alacağı en y&uuml;ksek katʹʹın bu Meclis olacağını kaydetti. </p><p>23 Nisan 1920ʹde, Hacıbayram Camisiʹnde cuma namazı kılınıp, kurbanlar kesildikten sonra ilk TBMM, İttihat ve Terakki Kul&uuml;b&uuml; olarak yapılan binada a&ccedil;ıldı.</p><p>Cumhuriyete giden yolda b&uuml;y&uuml;k adımlar atılmasını sağlayacak T&uuml;rkiye B&uuml;y&uuml;k Millet Meclisinin 99 yıl &ouml;nce 23 Nisanʹda a&ccedil;ılması, T&uuml;rkiye Cumhuriyetinin kurtuluş m&uuml;cadelesinin en &ouml;nemli safhalarından birisi oldu.</p>Milli irade- <p>TBMM, a&ccedil;ıldığından bu yana milli iradenin yansımasının simgesi oldu. TBMMʹnin ilk Başkanı Mustafa Kemal Atat&uuml;rk, 1 Mart 1920 tarihinde Meclisin 4. toplantı yılının a&ccedil;ılışında da bunun &ouml;nemine dikkati &ccedil;ekti. </p><p>Atat&uuml;rkʹ&uuml;n s&ouml;zleri tutanaklara ş&ouml;yle yansıdı: </p><p>ˮHep birlikte bakışlarımızı, vicdanımızın merkezi olan millete dikelim. Orada erdemin, vefa ve i&ccedil;ten bağlılığın, yenileme arzusunun, egemenlik aşkının ve geleceğin s&ouml;nmeyen ateşi yanmaktadır. Bu kutsal ateş, kendi i&ccedil;indeki bilgisizlik ve karanlığı yakacak ve bağımsızlığımızın &ouml;n&uuml;ne dikilecek olan b&uuml;t&uuml;n engelleri yıkacaktır. Efendiler, millet &ouml;n&uuml;nde, onun hak ettiği bağımsızlığın &ouml;n&uuml;nde, onun layık olduğu gelişme ve yenileme arzusu &ouml;n&uuml;nde, her kuvvet ancak milletin irade ve ama&ccedil;larına uymak şartıyla yaşayabilir. Milletin irade ve ama&ccedil;larına uymayanların talihi h&uuml;srandır, &ccedil;&ouml;kmedir.ʹʹ</p>