Mahir ADIBEŞ
Köşe Yazarı
Mahir ADIBEŞ
 

HAYVANLARDAN İNSANLARA GEÇEN HASTALIKLAR

<div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">Bilindiği gibi 6 Temmuz 2019 g&uuml;n&uuml; D&uuml;nya Zoonoz G&uuml;n&uuml; olarak kutlanmaktadır. Bu yalnız bir uyarı olarak kabul edilmelidir. Bu işin boyutlarının ne kadar olduğu k&uuml;&ccedil;&uuml;k bir araştırmayla ortaya &ccedil;ıkmaktadır. Aslında amacımız toplumda panik yaratmak değil ama tedbirli olmakta da fayda var. Bu konu Sağlık Bakanlığı ile Tarım Bakanlığı&rsquo;nın ortak &ccedil;alışmasıyla yapılacak bir konudur. Tarım Bakanlığı diyorum sebebi ise Veteriner İşlerinin oraya bağlı olmasıdır.<br /> Demek istediğim şu Veteriner Hekimler ile İnsan Hekimleri beraber &ccedil;alışmadık&ccedil;a bu işin &uuml;stesinden gelinmez. Bu konunun ciddiye alınması gerekir. Hayvan hastalıklarında koruyucu hekimlik başarılı olamazsa zoonoz hastalıklar her zaman insanlar i&ccedil;in tehlike arz edecektir. Bu tehlikenin boyutları &ouml;yle korkun&ccedil;tur ki inanın kuduz hastalığı hafif kalır.<br /> Hayvanlardan insanlara, insanlardan da hayvanlara ge&ccedil;en hastalıklar &ldquo;zoonoz&rdquo; olarak adlandırılır. Bu hastalıkların boyutu &ccedil;ok b&uuml;y&uuml;kt&uuml;r. Yalnız ciddi ve projeli &ccedil;alışıldık&ccedil;a korkacak bir durum yoktur. Bunun i&ccedil;in konuyu bilen ve sorumluluk sahibi idareciler ile y&uuml;r&uuml;mek gerekir. Bu durumda veteriner hekimlerin de insan sağlığını korumak i&ccedil;in yola &ccedil;ıkmaları &ouml;nemlidir. Yani asıl ama&ccedil; insan sağlığı olmalıdır. B&ouml;ylece hayvan sağlığı da korunmuş olacaktır.<br /> ZOONOZ HASTALIKLAR HAKKINDA VERİLER<br /> - D&uuml;nyada mevcut 200&rsquo;&uuml;n &uuml;zerindeki zoonoz hastalıktan yaklaşık 40&rsquo;ına T&uuml;rkiye&rsquo;de de rastlanmaktadır.&nbsp;<br /> - G&uuml;n&uuml;m&uuml;zde insanlarda g&ouml;r&uuml;len mikrobik hastalıkların 61&rsquo;i hayvansal k&ouml;kenlidir.<br /> - Bu oran son otuz yıl i&ccedil;inde ortaya &ccedil;ıkan hastalıklarda 75&rsquo;e ulaşmaktadır.<br /> -&nbsp; Sağlık Bakanlığının bildirimini zorunlu kıldığı 50 hastalıktan 26&rsquo;sı hayvanlarda da g&ouml;r&uuml;lmektedir.<br /> - Biyoter&ouml;rizm amacıyla kullanılan ajanların t&uuml;m&uuml; hayvan hastalıklarının etkenleridir.<br /> - İnsanlarda gıda zehirlenmesine yol a&ccedil;an etkenlerin 90&rsquo;ı hayvansal k&ouml;kenlidir.<br /> -&nbsp; Eskiden beri bilinen zoonotik hastalıklar arasında kuduz, şarbon, malta humması (Brusella), verem, kist hidatik gibi hastalıkları sayabiliriz.<br /> - Yeni &ccedil;ıkan zoonotik hastalıkları ise kuş gribi, domuz gribi, sığırların s&uuml;ngerimsi beyin hastalığı ve kırım-kongo kanamalı ateşi olarak sıralayabiliriz.<br /> - D&uuml;nya Sağlık &Ouml;rg&uuml;t&uuml; (WHO) ve Hastalık Kontrol Merkezi (CDC) &lsquo;ye g&ouml;re, zoonoz hastalıklar insanlığı etkileyen b&uuml;t&uuml;m bulaşıcı hastalıkların yaklaşık 60&rsquo;ını oluşturuyor ve son 10 yılda yeni insan hastalıklarının 75&rsquo;ini zoonoz hastalıklardan kaynaklandığı belirtilmektedir.<br /> - İnsanlarla hayvanlar arasındaki yakın bağlantı nedeniyle, insanların zoonoz hastalıklara neden olabilecek etkenlerin bulaşabileceği yaygın yolları bilmek &ccedil;ok &ouml;nem arz etmektedir.<br /> BULAŞMA YOLLARI<br /> 1- Doğrudan temas : Enfekte olmuş bir hayvanın t&uuml;k&uuml;r&uuml;k, kan, idrar, mukoza, dışkı veya diğer v&uuml;cut sıvılarıyla temasa girer.<br /> 2-Dolaylı temas : Hayvanların yaşadığı, dolaştığı veya mikrop bulaşmış nesneler veya y&uuml;zeyler ile temasa girmek. &Ouml;rnekler, akvaryum tankı suyu, evcil hayvan yaşam alanları, tavuk k&uuml;mesleri, bitkiler ve toprak, ayrıca evcil hayvan gıda ve su yemekleri i&ccedil;erir.<br /> 3-Vekt&ouml;rel kaynaklı : Bir kene, bir sivrisinek veya bir pire gibi bir b&ouml;ceğin ısırdığı.<br /> 4-Gıda Kaynaklı : G&uuml;vensiz bir şeyi yemek veya i&ccedil;mek (kaynağı bilinmeyen s&uuml;t, az pişmiş et veya yumurta, enfekte olmuş bir hayvandan dışkılarla kirlenmiş &ccedil;iğ meyve ve sebzeler gibi).<br /> Bu veriler g&uuml;venilir kaynaklarından alınmıştır. Yalnız g&uuml;n&uuml;m&uuml;zde gittik&ccedil;e ihmal edilen hayvan hastalıklarıyla m&uuml;cadele, konuda &ouml;zelleşmenin verdiği vurdumduymazlık, gelecekte d&ouml;n&uuml;ş&uuml;m&uuml; zor olan bir yola sokabilir. Hayvan varlığımızdaki ciddi azalma her ne kadar hastalıkların yayılmasını kısıtlasa da bu konunun en doğrusu kontrol&uuml; bırakmamaktır.<br /> T&uuml;rk Hayvan Sağlığı Teşkilatı ge&ccedil;mişte &ccedil;ok başarılı m&uuml;cadeleler vermiştir ve verebilir. &Uuml;st d&uuml;zey idarecilerin zamanla olaya siyasal bakması ya da konudan anlamamaları teşkilatı zayıf d&uuml;ş&uuml;rm&uuml;şt&uuml;r. Bu konuda Hayvan Sağlığı Teşkilatına verilen değer ve haklarının elinden alınıp aralarındaki saygı bağlarının bozulması da sonu&ccedil;larda etkili olmaktadır. Veteriner Teşkilatı eskiden beri usta &ccedil;ırak ilişkisiyle devam etmesine rağmen son zamanlarda bu bağlar ciddi hasar g&ouml;rm&uuml;şt&uuml;r. Dolayısıyla bu hafıza yeni nesillere aktarılamamaktadır. Bu durumun &ccedil;ok fazla Veteriner Fak&uuml;ltesi a&ccedil;ılması ve &ccedil;ok d&uuml;ş&uuml;k puanla &ouml;ğrenci alınması da olumsuz etki yapmıştır.<br /> Eğer T&uuml;rkiye&rsquo;de başarılı bir sağlık projesi y&uuml;r&uuml;t&uuml;lecekse bunu Sağlık Bakanlığı personelleriyle Hayvan Sağlık teşkilatı beraber başaracaktır.<br /> &nbsp;</div> <div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">Mahir Adıbeş<br /> Uzm. Veteriner Hekim</div>
Ekleme Tarihi: 29 Aralık 2019 - Pazar

HAYVANLARDAN İNSANLARA GEÇEN HASTALIKLAR

<div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">Bilindiği gibi 6 Temmuz 2019 g&uuml;n&uuml; D&uuml;nya Zoonoz G&uuml;n&uuml; olarak kutlanmaktadır. Bu yalnız bir uyarı olarak kabul edilmelidir. Bu işin boyutlarının ne kadar olduğu k&uuml;&ccedil;&uuml;k bir araştırmayla ortaya &ccedil;ıkmaktadır. Aslında amacımız toplumda panik yaratmak değil ama tedbirli olmakta da fayda var. Bu konu Sağlık Bakanlığı ile Tarım Bakanlığı&rsquo;nın ortak &ccedil;alışmasıyla yapılacak bir konudur. Tarım Bakanlığı diyorum sebebi ise Veteriner İşlerinin oraya bağlı olmasıdır.<br /> Demek istediğim şu Veteriner Hekimler ile İnsan Hekimleri beraber &ccedil;alışmadık&ccedil;a bu işin &uuml;stesinden gelinmez. Bu konunun ciddiye alınması gerekir. Hayvan hastalıklarında koruyucu hekimlik başarılı olamazsa zoonoz hastalıklar her zaman insanlar i&ccedil;in tehlike arz edecektir. Bu tehlikenin boyutları &ouml;yle korkun&ccedil;tur ki inanın kuduz hastalığı hafif kalır.<br /> Hayvanlardan insanlara, insanlardan da hayvanlara ge&ccedil;en hastalıklar &ldquo;zoonoz&rdquo; olarak adlandırılır. Bu hastalıkların boyutu &ccedil;ok b&uuml;y&uuml;kt&uuml;r. Yalnız ciddi ve projeli &ccedil;alışıldık&ccedil;a korkacak bir durum yoktur. Bunun i&ccedil;in konuyu bilen ve sorumluluk sahibi idareciler ile y&uuml;r&uuml;mek gerekir. Bu durumda veteriner hekimlerin de insan sağlığını korumak i&ccedil;in yola &ccedil;ıkmaları &ouml;nemlidir. Yani asıl ama&ccedil; insan sağlığı olmalıdır. B&ouml;ylece hayvan sağlığı da korunmuş olacaktır.<br /> ZOONOZ HASTALIKLAR HAKKINDA VERİLER<br /> - D&uuml;nyada mevcut 200&rsquo;&uuml;n &uuml;zerindeki zoonoz hastalıktan yaklaşık 40&rsquo;ına T&uuml;rkiye&rsquo;de de rastlanmaktadır.&nbsp;<br /> - G&uuml;n&uuml;m&uuml;zde insanlarda g&ouml;r&uuml;len mikrobik hastalıkların 61&rsquo;i hayvansal k&ouml;kenlidir.<br /> - Bu oran son otuz yıl i&ccedil;inde ortaya &ccedil;ıkan hastalıklarda 75&rsquo;e ulaşmaktadır.<br /> -&nbsp; Sağlık Bakanlığının bildirimini zorunlu kıldığı 50 hastalıktan 26&rsquo;sı hayvanlarda da g&ouml;r&uuml;lmektedir.<br /> - Biyoter&ouml;rizm amacıyla kullanılan ajanların t&uuml;m&uuml; hayvan hastalıklarının etkenleridir.<br /> - İnsanlarda gıda zehirlenmesine yol a&ccedil;an etkenlerin 90&rsquo;ı hayvansal k&ouml;kenlidir.<br /> -&nbsp; Eskiden beri bilinen zoonotik hastalıklar arasında kuduz, şarbon, malta humması (Brusella), verem, kist hidatik gibi hastalıkları sayabiliriz.<br /> - Yeni &ccedil;ıkan zoonotik hastalıkları ise kuş gribi, domuz gribi, sığırların s&uuml;ngerimsi beyin hastalığı ve kırım-kongo kanamalı ateşi olarak sıralayabiliriz.<br /> - D&uuml;nya Sağlık &Ouml;rg&uuml;t&uuml; (WHO) ve Hastalık Kontrol Merkezi (CDC) &lsquo;ye g&ouml;re, zoonoz hastalıklar insanlığı etkileyen b&uuml;t&uuml;m bulaşıcı hastalıkların yaklaşık 60&rsquo;ını oluşturuyor ve son 10 yılda yeni insan hastalıklarının 75&rsquo;ini zoonoz hastalıklardan kaynaklandığı belirtilmektedir.<br /> - İnsanlarla hayvanlar arasındaki yakın bağlantı nedeniyle, insanların zoonoz hastalıklara neden olabilecek etkenlerin bulaşabileceği yaygın yolları bilmek &ccedil;ok &ouml;nem arz etmektedir.<br /> BULAŞMA YOLLARI<br /> 1- Doğrudan temas : Enfekte olmuş bir hayvanın t&uuml;k&uuml;r&uuml;k, kan, idrar, mukoza, dışkı veya diğer v&uuml;cut sıvılarıyla temasa girer.<br /> 2-Dolaylı temas : Hayvanların yaşadığı, dolaştığı veya mikrop bulaşmış nesneler veya y&uuml;zeyler ile temasa girmek. &Ouml;rnekler, akvaryum tankı suyu, evcil hayvan yaşam alanları, tavuk k&uuml;mesleri, bitkiler ve toprak, ayrıca evcil hayvan gıda ve su yemekleri i&ccedil;erir.<br /> 3-Vekt&ouml;rel kaynaklı : Bir kene, bir sivrisinek veya bir pire gibi bir b&ouml;ceğin ısırdığı.<br /> 4-Gıda Kaynaklı : G&uuml;vensiz bir şeyi yemek veya i&ccedil;mek (kaynağı bilinmeyen s&uuml;t, az pişmiş et veya yumurta, enfekte olmuş bir hayvandan dışkılarla kirlenmiş &ccedil;iğ meyve ve sebzeler gibi).<br /> Bu veriler g&uuml;venilir kaynaklarından alınmıştır. Yalnız g&uuml;n&uuml;m&uuml;zde gittik&ccedil;e ihmal edilen hayvan hastalıklarıyla m&uuml;cadele, konuda &ouml;zelleşmenin verdiği vurdumduymazlık, gelecekte d&ouml;n&uuml;ş&uuml;m&uuml; zor olan bir yola sokabilir. Hayvan varlığımızdaki ciddi azalma her ne kadar hastalıkların yayılmasını kısıtlasa da bu konunun en doğrusu kontrol&uuml; bırakmamaktır.<br /> T&uuml;rk Hayvan Sağlığı Teşkilatı ge&ccedil;mişte &ccedil;ok başarılı m&uuml;cadeleler vermiştir ve verebilir. &Uuml;st d&uuml;zey idarecilerin zamanla olaya siyasal bakması ya da konudan anlamamaları teşkilatı zayıf d&uuml;ş&uuml;rm&uuml;şt&uuml;r. Bu konuda Hayvan Sağlığı Teşkilatına verilen değer ve haklarının elinden alınıp aralarındaki saygı bağlarının bozulması da sonu&ccedil;larda etkili olmaktadır. Veteriner Teşkilatı eskiden beri usta &ccedil;ırak ilişkisiyle devam etmesine rağmen son zamanlarda bu bağlar ciddi hasar g&ouml;rm&uuml;şt&uuml;r. Dolayısıyla bu hafıza yeni nesillere aktarılamamaktadır. Bu durumun &ccedil;ok fazla Veteriner Fak&uuml;ltesi a&ccedil;ılması ve &ccedil;ok d&uuml;ş&uuml;k puanla &ouml;ğrenci alınması da olumsuz etki yapmıştır.<br /> Eğer T&uuml;rkiye&rsquo;de başarılı bir sağlık projesi y&uuml;r&uuml;t&uuml;lecekse bunu Sağlık Bakanlığı personelleriyle Hayvan Sağlık teşkilatı beraber başaracaktır.<br /> &nbsp;</div> <div style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">Mahir Adıbeş<br /> Uzm. Veteriner Hekim</div>
Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve haber111.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.